O Lesie Wolskim

O Lesie Wolskim

Las Wolski jest największą zieloną enklawą na mapie miasta Krakowa.

Należy do grupy lasów komunalnych – jest naturalnym parkiem leśnym. Lasy komunalne w dużych aglomeracjach miejskich pełnią szereg ważnych funkcji od rekreacyjnych do ochronnych.

Las Wolski stanowi nie tylko „zielone płuca Krakowa”, ale równocześnie jest całoroczną bazą rekreacyjną mieszkańców naszego miasta i licznie odwiedzających Kraków turystów. Położony na wzgórzach stanowiących południowo-wschodnie pasmo wzniesień Jury Krakowsko-Wieluńskiej rozciąga się w zachodniej części miasta w odległości około 8 km od centrum. Las Wolski pokrywa najwyżej wzniesione wzgórza: Sowiniec (358 m n.p.m.), Pustelnik (352 m n.p.m.), Srebrna Góra (326 m n.p.m.). Wzniesienia te są położone około 100 m wyżej od Błoń Krakowskich, las góruje więc ponad miastem i stanowi wspaniałą, naturalną panoramę zieleni w zachodniej części Krakowa.
Krajobraz w Lesie Wolskim jest bardzo zróżnicowany, bogata jest rzeźba terenu. Różnice wzniesień na krótkich odcinkach są tutaj stosunkowo duże, wynoszą nawet około 120 m. Stoki wzgórz mają formę stromych krawędzi, a rozcinające je doliny przybierają kształt głębokich jarów i wąwozów. Jest to typowy krajobraz dla skał wapiennych. Teren, na którym położony jest Las Wolski oraz otaczające go wzgórza pasma Sikornika, zbudowany jest bowiem z wapienia górno-jurajskiego. Występują tutaj głownie gleby płowe, rzadziej gleby brunatne oraz fragmentarycznie rędziny o podłożu wapiennym.

W zwartym drzewostanie Lasu Wolskiego znajduje się kilka polan wypoczynkowych. Są to polany: Wincentego Wobra, Juliusza Lea, Jacka Malczewskiego, Bielańska, Harcerska, Sowiniec.
Uroczysko Las Wolski wraz z uroczyskami Sikornik, Łasina, Celiny tworzy jeden obręb leśny i rekreacyjny o powierzchni 462 ha, położony w całości na terenie Dzielnicy VII Miasta Krakowa.
Kompleks leśny Lasu Wolskiego (422 ha) historycznie dzieli się na dwa uroczyska: Las Wolski i Bielany.
Większość terenu dzisiejszego Lasu Wolskiego była dawniej własnością księcia Marcelego Czartoryskiego. Spadkobiercy i następni właściciele „Lasu Woli Justowskiej” odsprzedali go w 1917 roku Kasie Oszczędności Miasta Krakowa, a ta ofiarowała go miastu. Uchwałą Rady Miejskiej przeznaczono leśną darowiznę o pow. 335,13 ha na tzw. „Park Ludowy”.
Pozostała część, „Las Uroczyska Bielany”, była od 1604 roku własnością Klasztoru O.O. Kamedułów, których sprowadził do Polski Mikołaj Wolski – Marszałek Wielki Koronny. Klasztor otrzymał ten las w darowiźnie od Sebastiana Lubomirskiego. Po II wojnie światowej oba kompleksy stworzyły jedną całość. Las Wolski należy do największych w Polsce parków leśnych. Jego liczne drogi, szlaki i ścieżki rekreacyjne ciągną się na łącznej długości 40 km.

Wytyczono w nim 8 szlaków spacerowych o łącznej długości około 36 km oraz szlak rowerowy, narciarski i konny. Przy ścieżkach spacerowych i polanach rekreacyjnych rozmieszczone są ławki i schrony przeciwdeszczowe. Bliskość miasta, dobra komunikacja i odpowiednie zagospodarowanie Lasu Wolskiego sprzyja rekreacji (patrz mapa).
W centrum Lasu Wolskiego położone są: klasztor O.O. Kamedułów na Srebrnej Górze – obiekt klasy „0”, „Belweder” na Przegorzalskiej Skale (obecnie należący do Uniwersytetu Jagiellońskiego), w którym mieści się Instytut Badań Polonijnych), Kopiec Niepodległości im. Józefa Piłsudskiego na Wzgórzu Sowiniec oraz Ogród Zoologiczny.
Z Kopca Niepodległości im. Józefa Piłsudskiego, będącego ważnym obiektem historycznym, rozciąga się wspaniały widok na Las Wolski i na panoramę Krakowa. Jest on symbolem odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Budowę Kopca zakończono 9 lipca 1937 roku.

Nieopodal Kopca 12 września 1999 roku, w rocznice powołania Rządu Premiera Tadeusza Mazowieckiego, w części wschodniej Polany na Słowińcu, tuż przy ścianie lasu, posadzono 10 dębów, symbolizujące 10 lat, które upłynęły od zapoczątkowania transformacji ustrojowej. Tak powstał zaczątek alei nazywanej „Aleją Dębów Wolności im. Tadeusza Mazowieckiego”. Co roku sadzony jest kolejny dąb wolności.

W Lesie Wolskim dominuje siedliskowy typ lasu wyżynnego zajmujący około 61% obszaru Lasu. Na pozostałych 39% występują siedliska lasu mieszanego wyżynnego.
Drzewostany Lasu Wolskiego mają względnie naturalny skład gatunkowy, przez co posiadają wysokie wartości krajobrazowe. Występują tutaj drzewostany liściaste wielogatunkowe. Przewagę stanowią lasy składające się z dębu, buka i brzozy. Łącznie zajmują one około 89% obszaru. Są to głównie lasy brzozowo-dębowe, brzozowo-dębowo-bukowe, dębowe wielogatunkowe, lite buczyny, buczyny wielogatunkowe i brzeziny wielogatunkowe. Ogółem w Lesie Wolskim występują 32 gatunki drzew.

Las Wolski jako gospodarstwo leśne pracuje na podstawie wieloletniego planu urządzania (10-letnie plany). Przy opracowaniu planu gospodarczego przyjmuje się podział powierzchniowy. Las Wolski podzielony jest na 35 oddziałów, których wielkość waha się w granicach 4,41-31,9 ha, przeciętnie wynoszących 13,46 ha. W poszczególnych oddziałach prowadzi się zabiegi hodowlane. Są to głównie cięcia pielęgnacyjne, inicjowanie odnowień, selekcja – cięcia sanitarne. Użytkowanie lasu jest tak ukierunkowane, by nie naruszyć jego rekreacyjnego charakteru. Dąży się do zachowania drzew starych, dziuplowatych, zasiedlonych przez ptaki, drzew pomnikowych oraz szczególnie pięknych, wiekowych okazów.
Głównym celem prowadzenia gospodarki leśnej na obszarze Lasu Wolskiego jest utrzymanie trwałości drzewostanu. Dlatego też na obszarze lasu wyróżnia się trzy obręby:

-obręb spacerowo-wypoczynkowy o pow. 403,85 ha,

-rezerwat częściowy „Panieńskie Skały” o pow. 6,14 ha,

-rezerwat ścisły „Bielańskie Skały” o pow. 1,73 ha.