Flora Lasu Wolskiego
Las Wolski to wyjątkowe miejsce pełne różnorodności gatunkowej drzew i krzewów. Odkryj unikalne siedliska leśne, imponujące buki, dęby i brzozy, a także egzotyczne gatunki, które wzbogacają ten zielony kompleks. Poznaj przyrodę, która tworzy niezapomniany krajobraz i zapewnia dom dla wielu organizmów.
Panorama i środowisko Lasu Wolskiego
Las Wolski obejmuje najwyższe wzniesienia w okolicach Krakowa, takie jak Sowiniec (358 m n.p.m.), Pustelnik (352 m n.p.m.) i Srebrna Góra (326 m n.p.m.). Las góruje nad miastem, tworząc malowniczą panoramę w zachodniej części Krakowa. Podłoże wapienne, zbudowane z wapienia górno-jurajskiego, sprzyja występowaniu żyznych gleb brunatnych i rędzin. Dominują tu siedliska leśne wyżynne, zajmujące 61% powierzchni kompleksu, a pozostałą część stanowią lasy mieszane wyżynne.

Drzewostan i różnorodność gatunkowa
Las Wolski charakteryzuje się bogactwem gatunkowym drzew i krzewów. Występuje tu duża różnorodność drzew liściastych, takich jak buk zwyczajny, dąb szypułkowy, brzoza brodawkowata, grab zwyczajny, lipa drobnolistna czy klon jawor. W grupie drzew iglastych dominuje modrzew europejski, świerk pospolity, jodła zwyczajna i sosna pospolita. W skład drzewostanu wchodzą również gatunki obcego pochodzenia, m.in. daglezja zielona, robinia akacjowa, dąb czerwony, choina kanadyjska, sosna wejmutka. Trzon drzewostanu tworzą rodzime gatunki liściaste: buk zwyczajny (ok. 40 %), dąb szypułkowy (ok. 28 %). Wśród krzewów najczęściej występują leszczyna pospolita, bez czarny, czeremcha zwyczajna oraz jarząb pospolity.
Gatunki drzew rodzimych
W drzewostanach Lasu Wolskiego rośnie aż 36 gatunków drzew. Poniżej przedstawiamy garść, w naszej ocenie, interesujących informacji na temat niektórych z nich. Najliczniej reprezentowane są tu buki zwyczajne i dęby szypułkowe (o łącznym udziale blisko 70%), więc szczególnie ich opisów nie może tutaj zabraknąć.

Buk pospolity (Fagus sylvatica)
Buk pospolity (Fagus sylvatica) jest drzewem dorastającym 50 m wysokości, zaś w Lesie Wolskim osiągającym ok. 35 m. Wytwarza gęstą, szeroką, nisko osadzoną koronę. Kora buka jest bardzo charakterystyczna: cienka, gładka, barwy popielatej. Pąki liściowe są długie, ostre i wrzecionowate. Kora i pąki to cechy, po których bez problemu możemy rozpoznać ten gatunek w stanie bezlistnym. Liście buka są jajowate lub eliptyczne, całobrzegie. Owoce to charakterystyczne orzeszki o przekroju trójkątnym zwane bukwią. Buk owocuje najobficiej w tzw. lata nasienne, co 5-7 lat. Jest jednym z najładniejszych drzew leśnych w Polsce. Na polanie Lea w Lesie Wolskim rosną okazy będące pomnikami przyrody. Możemy tam również podziwiać buki odmiany czerwonolistnej. Ciekawostką jest fakt, iż tylko 5 % siewek przenosi cechę czerwonych liści na następne pokolenie. W górach buk tworzy drzewostany mieszane z dębem i jodłą zwane buczyną karpacką. Również w Lesie Wolskim jest on gatunkiem budującym drzewostan, dzięki czemu w wielu fragmentach Lasu możemy poczuć się jak w Gorcach czy Beskidach. Buki Lasu Wolskiego osiągają wiek 170 lat, natomiast prawdopodobnie najstarsze okazy w naszym kraju aż 360 lat i rosną w Bieszczadach.

Dąb szypułkowy (Quercus robur)
Dąb szypułkowy (Quercus robur) jest jednym z największych i najbardziej długowiecznych drzew rosnących w Polsce. Dorasta do 50 m wysokości, a średnica pnia osiąga nawet 3 m. Rosnąc swobodnie wykształca szeroką, rozłożystą koronę z krótkim pniem i potężnymi konarami. Liście dębu szypułkowego osiągają 10 cm długości, zwykle posiadają 3-6 par zaokrąglonych klap. U nasady uszate lub sercowate, co odróżnia je od liści dębu bezszypułkowego. Owoce to żołędzie umieszczone po kilka na długiej szypułce. Jest to cecha, po której najłatwiej odróżnić te dwa najpopularniejsze gatunki dębów wstępujących w naszym kraju. Wymaga żyznych gleb, jest gatunkiem światłolubnym. Dąb szypułkowy żyje nawet kilkaset lat, jednak niektóre egzemplarze osiągają wiek przekraczający 1000 lat. Najbardziej znanym w Polsce przedstawicielem tego gatunku jest dąb Bartek rosnący w województwie świętokrzyskim, w nadleśnictwie Zagnańsk, w pobliżu wsi Bartków. Jego wiek oszacowano na ok. 680 lat.

Brzoza brodawkowata (Betula pendula)
Brzoza brodawkowata (Betula pendula) jest jednym z najpiękniejszych drzew rodzimych. Posiada charakterystyczny pokrój z długimi, cienkimi gałązkami zwisającym z konarów. Osobliwą cechą odróżniającą brzozy od innych drzew jest biała, łuszcząca się kora. Liście o kształcie trójkątnym, są podwójnie piłkowane i rosną po dwa na krótkopędach, Jako gatunek pionierski nie wymaga żyznych gleb i obok osiki, sosny, olchy czy wierzby jest przystosowana do zasiedlania terenów niezalesionych. Niegdyś miała znaczny udział w drzewostanach Lasu Wolskiego, jednak jako drzewo stosunkowo krótkowieczne jest stopniowo wypierana przez inne gatunki. Warto nadmienić, iż najstarsze brzozy w Polsce osiągają wiek „zaledwie” 170 lat. W przeszłości wiosną powszechnie pozyskiwano sok brzozowy, w medycynie ludowej będący doskonałym remedium na niedobory witamin i mikroelementów. Z gałązek do dzisiaj robi się miotły brzozowe.
Inne rodzime gatunki
Wśród innych rodzimych, typowych dla Lasu Wolskiego gatunków o charakterze domieszek należy wymienić: graba zwyczajnego (Carpinus betulus), lipę drobnolistną (Tilia cordata), klony: jawora (Acer pseudoplatanus) i zwyczajnego (Acer platanoides), jesiona wyniosłego (Fraxinus excelsior) i olszę czarną (Alnus glutinosa) oraz spośród gatunków iglastych: jodłę pospolitą (Abies alba), modrzewia europejskiego (Larix decidua), świerka pospolitego (Picea abies) czy sosnę zwyczajną (Pinus sylvestris).
Gatunki drzew egzotycznych
Ponadstuletnia historia Lasu Wolskiego, jako miejsca wypoczynku mieszkańców Krakowa, zdeterminowała również udział w drzewostanie licznych gatunków drzew obcego pochodzenia, pełniących rolę egzotów. W latach dwudziestych i trzydziestych XX w. traktowano takie drzewa jako elementy wzbogacające różnorodność drzewostanu i zwiększające jego atrakcyjność turystyczną.

Tulipanowiec amerykański (Liriodendron tulipifera)
Tulipanowiec amerykański (Liriodendron tulipifera) to efektowne drzewo, którego ojczyzną jest Ameryka Północna. W granicach naturalnego występowania jest on często gatunkiem budującym drzewostany. Do Europy trafił już ponad 300 lat temu, stając się popularnym drzewem parkowym ze względu na nietuzinkowe, czteroklapowe liście oraz niezwykłe kwiaty przypominające tulipany. W sercu Lasu Wolskiego możecie podziwiać grupę tych drzew rosnącą po wschodniej stronie parkingu zlokalizowanego naprzeciw kasy głównej zoo. Okazy te zostały posadzone w czasie zakładania ogrodu zoologicznego, więc osiągają już wiek stu lat.

Daglezja zielona (Pseudotsuga menzesi)
Daglezja zielona (Pseudotsuga menzesi) jest również północnoamerykańskim gatunkiem, introdukowanym w Europie w XIX w. W miejscu naturalnego występowania odznacza się ona okazałymi rozmiarami, przewyższając wysokość 100 m. Mimo, że jest to gatunek obcego pochodzenia, świetnie zaaklimatyzował się w południowej części naszego kraju. Być może stało się tak dlatego, iż przypuszczalnie występował on na tym terenie jeszcze w okresie przedlodowcowym. Daglezje rosnące w Polsce, w Nadleśnictwie Ujsoły w Beskidzie Żywieckim osiągają wysokość powyżej 58 m i są najprawdopodobniej najwyższymi drzewami w Polsce. Przy czarnym szlaku wiodącym na Zakamycze możecie podziwiać dwa okazy będące pomnikami przyrody.

Choina kanadyjska (Tsuga canadensis)
Choina kanadyjska (Tsuga canadensis), a jakże, pochodzi także z Ameryki Północnej. Drzewo iglaste o nieregularnym pokroju najlepiej prezentujące się jako soliter (rosnące pojedynczo, na otwartym terenie). Krótkie igły choiny i liczne drobne szyszki prezentują się bardzo efektownie. Egzemplarze występujące w Lesie Wolskim, rosnące pomiędzy Aleją Wędrowników a ogrodzeniem zoo, nigdy nie osiągnęły pokaźnych rozmiarów, gdyż, już przed dziesięcioleciami, zostały zdominowane przez rosnące tu buki.